Slim improviseren 1 - Les 2. Little sunflower - 2. De drie manieren
De eerste manier: toonladders
Uitleg van de video
Het wordt nu tijd om te kijken welke noten je het beste kunt spelen als je improviseert over de akkoorden van Little Sunflower. De eerste manier is weer om te kijken welke toonladders er passen.
Little Sunflower begint met het akkoord Dmi7. D – F – A – C. Het toonmateriaal dat je dan het beste kunt spelen is D-mineur dorisch: D – E – F – G – A – B – C – D.
In de melodie van Little sunflower hoor je meteen als tweede noot de karakteristieke verhoogde zesde noot van de dorische ladder. Eigenlijk is deze B de avoid note, want hij wringt met het septiem C uit Dmi7.
Omdat Little Sunflower modaal is duurt Dmi7 best lang en went je gehoor aan deze clash. Je hebt in dit geval niet echt een avoid note.
De andere akkoorden in Little Sunflower zijn de majeur 7 akkoorden. Op EbMaj7 (Eb – G – Bb -D) kun je het beste het toonladder van Es-majeur spelen, met 3 mollen:
De majeurladder heeft als avoid note de vierde noot. In de toonladder van Eb-majeur is dat Ab. Kijk maar: Eb – F – G – Ab. Deze Ab wringt met de terts van het akkoord EbMaj7, G. Dit wil je liefst vermijden.
Je wilt dus liever niet deze vierde noot heel nadrukkelijk spelen. Je mag hem wel spelen als een onopvallende ‘doorgangsnoot’ in een doorgaande lijn.
Als je per ongeluk toch op deze vierde toon uitkomt, dan kun je het gelukkig heel eenvoudig verbeteren door snel op te lossen naar de terts. Probeer het maar eens uit. Eigenlijk bestaan er dus geen foute noten als je improviseert!
De majeurladder van Eb is de meest voor de hand liggende mogelijkheid voor het majeur 7 akkoord EbMaj7. Maar omdat die ladder 7 tonen heeft, ben je in een vierkwartsmaat als het ware te vroeg klaar als je de toonladder in achtsten speelt. Je zou graag de afsluitende Es op een zwaar maatdeel, op de eerste tel van de maat willen spelen. Daar is een oplossing voor.
Als je aan de majeurladder een chromatische noot toevoegt tussen de vijfde en zesde noot kom je op de eerste tel van de maat uit op Eb. De ladder die je zo krijgt heet de bebopladder: Eb F G Ab Bb B C D Eb.
Door die chromatische, toegevoegde noot, klinkt het meteen meer als jazzmuziek.
Op het andere majeurakkoord, DMaj7, werkt het natuurlijk precies zo. Je speelt dan de majeurladder van D ( met 2 kruisen): D E F# G A B C# D
De avoid note is ook weer de vierde noot in de ladder. Dat is G. Kijk maar: D – E – F# – G. Die G wringt met de terts Fis. Wil je niet liever niet hebben.
Behalve de majeurladder kun je natuurlijk ook prima weer de bebopladder spelen: D E F# G A A# (=Bb) B C# D
TIP
Als je zin hebt om dit meteen te oefenen op je instrument, doe dan opdracht 1, 2 en 8. Je moet dan eerst onderaan deze pagina aanvinken ‘Markeer als geleerd‘. Daarna kies je rechts beneden ‘Next Onderwerp’. Zo kom je op de pagina ‘Opdrachten‘. Je kunt altijd weer terugkeren naar deze pagina ‘De drie manieren‘. Klik dan op de opdrachten pagina links beneden op ‘Ga naar vorige Onderwerp’.
Als je zin hebt om nog wat uitleg tot je te nemen, bekijk dan de volgende video.
De tweede manier: arpeggio's
Uitleg van de video
De tweede manier om goed klinkende noten te spelen is om de arpeggio’s te spelen bij het improviseren. Dat zijn de akkoordtonen zelf. De akkoorden die voorkomen zijn Dmi7, EbMaj7 en Dmaj7. Je moet dus eigenlijk in staat zijn om elk akkoordsymbool meteen te kunnen vertalen naar welke noten er in dat akkoord voorkomen.
Dmi7 bestaat uit D – F – A – C. Als jij dan in je improvisatie de D, F, A, of C speelt, zit je altijd goed.
Het volgende akkoord is EbMaj7 : Eb – G – Bb – D. Zodra je in je improvisatie één van de noten Eb, G, Bb, of D speelt, zit je altijd goed.
Het volgende akkoord is DMaj7 : D – F# – A – C#. Zodra je in je improvisatie één van de noten D, F#, A, of C# speelt, zit je automatisch goed.
In de volgende video kijken we naar de derde manier: het spelen van licks.
TIP
Als je zin hebt om dit meteen te oefenen op je instrument, doe dan opdracht 1, 5 en 8. Je moet dan eerst onderaan deze pagina aanvinken ‘Markeer als geleerd‘. Daarna kies je rechts beneden ‘Next Onderwerp’. Zo kom je op de pagina ‘Opdrachten‘. Je kunt altijd weer terugkeren naar deze pagina ‘De drie manieren‘. Klik dan op de opdrachten pagina links beneden op ‘Ga naar vorige Onderwerp’.
Als je zin hebt om nog wat uitleg tot je te nemen, bekijk dan de volgende video.
De derde manier: licks
Uitleg van de video
De derde manier om goed klinkende noten te spelen als je improviseert over akkoorden is het spelen van licks. In Little Sunflower komen drie akkoorden voor. Je ontdekt voor elk akkoord een fantastische lick.
Op Dmi7, het eerste akkoord, kun je de chromatische basislick voor mineur spelen. (Je hebt deze geleerd in de les over So What.) Dmi7 bestaat uit D, F, A en C. Dan is de chromatische basislick:
De kracht van de chromatische basislick is dat hij zo duidelijk naar de afsluitende terts oplost. Je hebt namelijk twee leidklanken van beneden die naar de terts oplossen: D# en E. Ook heb je twee leidklanken van boven naar de terts, G en Gb. Samen heb je dan D# E G Gb F.
De chromatische basislick voor mineur is een fantastische lick die je kunt gebruiken op elk mineur akkoord. In majeur is er ook zo’n chromatische basislick. Dat komt goed van pas in Little Sunflower.
Op EbMaj7 zit het zo. Het akkoord EbMaj7 bestaat uit Eb – G – Bb en D De chromatische basislick is dan F# G C Cb (of B) Bb. De eerste noot F# is een leidklank naar de grote terts G. Aansluitend lossen de twee leidklanken C en Cb naar beneden op naar de kwint Bb.
Op DMaj7 werkt het eigenlijk precies hetzelfde. Alleen is alles ene halve toon lager. Ik laat het je even horen. DMaj7 is D – F# – A – C#. De chromatische basislick is dan F F# B Bb A.
Het leuke van het spelen van licks is dat je zo noten gebruikt die je niet zou spelen als je alleen in arpeggio’s of toonladders denkt. En dat zijn nou net de noten die er voor zorgen dat je improvisatie spannend en heel jazzy gaat klinken.
De leukste solo’s krijg je natuurlijk weer als je de drie manieren combineert: toonladders, arpeggio’s en licks.
