Op dinsdag 29 september overleed altsaxofonist Phil Woods (1931-2015), een van mijn grootste inspiratiebronnen. Bij zijn laatste concert, op 4 september, liet hij demonstratief zijn sax staan en zei dat het instrument nooit meer bespeeld zou worden.
Zijn vette en brutale geluid met een snijdend randje en smeu-ig langzaam vibrato, vaak aan het eind van een noot, haalde hij uit een Meyer 5 New York mondstuk met een 82.xxx Mark VI alt, voor velen, waaronder ik, een droomcombinatie. Hij is bekend geworden toen hij met Dizzy Gillespie ging spelen en was ook een van de bepalendste spelers in diverse projecten van Quincy Jones toen die nog aan jazz deed. Hier treedt hij op als lead-altsaxofonist met een geluid en time waar je niet om heen kan, zeer smaakvol !
Ik moet ook denken aan wat mijn leraar aan het Conservatorium, Ferdinand Povel, over Phil Woods als lead-alt te zeggen had. Het viel hem op dat Phil’s geluid overal was en dat hij altijd rekening hield met de akoestiek van de zaal en de afstand tot de drummer. “Zo had je het gevoel dat hij wel eens voor de drummer uit speelde, maar als je het dan terug hoorde was het juist spatgelijk“.
Zijn solo’s zijn meestal heel melodieus en je voelt dat hij zijn enorme technische vermogen vaak inhoudt. Soms etaleert hij zijn techniek en dat maakt zo’n solo heel compleet. Je hoort ook dat hij rust neemt in zijn solo’s en dat hij heel vrij is in het improviseren. Hij zit niet vast aan patterns, maar speelt altijd iets origineels. Ook speelde hij moeiteloos flageoletten, hetgeen hem veel meer expressiemogelijkheden gaf.
Zijn bronnen waren, denk ik, in beperkte mate, Earl Bostic, maar vooral, Charlie Parker. Zijn adoratie voor Charlie Parker was enorm. Zo groot dat hij bijvoorbeeld op een LP hoes van Charlie Parker eigenhandig de tekst schreef “To Phil, from Charlie Parker”. Ook is hij 20 jaar getrouwd geweest met Chan Parker, de weduwe van Charlie Parker. Toen Charlie Parker in 1955 overleed, werd Phil Woods als de gedoodverfde opvolger in het Bebopidioom gezien. Het liep anders. Een onderwijzer uit Tampa met de naam Cannonball Adderley verscheen ten tonele met zijn flitsende altsaxofoonspel en werd algemeen gezien als de opvolger van Charlie Parker.
Toch is Phil Woods van enorme betekenis geweest voor de ontwikkeling van de altsaxofoon in de moderne jazzmuziek. En dan vooral zijn moderne invulling van de eerste alt plek in diverse Big Bands. Niks romantisch met een zwoel vibrato-tje. Nee, recht voor zijn raap met veel “soul”. Het moet in de jaren ’50 en ’60 een shock zijn geweest. Dat is goed te horen in “the Gypsy”, waar de Quincy Jones Big Band “Birth of a band” opnam en in 1959 klinkt als een jaren ’40 band, terwijl Woods speelt met een veel modernere sound. Ook was hij actief in de popmuziek. Zijn meest commerciele solo speelt hij in “Just the way you are” van Billy Joel in 1977. Let op het uitgebalanceerde, melodieuze spel met aan het eind wat technische hoogstandjes en flageoletten.
Een groot voordeel van een musicus is dat je ook na zijn dood zijn spel kunt blijven horen en je kunt laten betoveren en inspireren. Moeten we zeker doen met Phil Woods !
Speel je in een Big Band en wil je leren hoe je in de huid van Phil Woods en andere lead altisten zoals Johnny Hodges (Duke Ellington), Marshall Royal (Count Basie), Jerry Dodgion (Thad Jones / Mel Lewis) en Dick Oatts (Village Vanguard) kunt kruipen ?
Dan heb ik goed nieuws !. In mijn cursus “Lead Alto” leer ik je in vier bijeenkomsten de fijne kneepjes. Zelf ben ik vaste lead alt in de professionele Konrad Koselleck Big Band en Holland Big Band en speel met enige regelmaat lead alt in het Metropole Orkest, the Glenn Miller Orchestra en het Orkest van de Luchtmacht. En ik ben nog steeds de enige jazz saxofonist met Master “Lead Alto in a Big Band”. In mijn VIP cursus werken we in een kleine groep van vier mensen en leer je in vier bijeenkomsten :
- de kenmerken van lead altisten in de verschillende periodes uit de Big Band muziek
- alles over frasering
- hoe je makkelijker overwicht kunt krijgen in de sectie
- een vetter geluid met meer rand kunt krijgen (model Phil Woods)
- welke setup je kan helpen om met meer definitie te spelen
- een partij in te kleuren en naar je hand te zetten
Volgende datums (in Amsterdam € 199, inclusief bladmuziek en opnames uit de les)
- donderdagavonden 5 en 19 november, 3 en 17 december van 19.30 -21.30
- zondagochtenden 15 en 29 november, 6 en 20 december van 10.30-12.30
Voor de eerste cursus was een wachtlijst. Schrijf je dus snel in als je verzekerd wilt zijn van een plek ! Meld je aan in het commentaarveld beneden of stuur een mail naar info@wernerjanssen.nl. Voor vragen kun je me bellen (06 22 600 900) of mailen. Meer info op http://wernerjanssen.nl/educatie/.
Hele mooie blog, bedankt. Jasper
Hi Werner, dank voor deze artikel. Kun je misschien nog andere opnames / cd’s van Phil adviseren? Alvast hartelijk dank, groet Jacques.
Hoi Jacques,
Ligt er aan waar je van houdt :
Voor zijn lead spel : Quincy Jones – The birth of a band
Voor mooie muziek : Oliver Nelson – The blues of the abstract truth
Voor zijn beginjaren : Woodlore met Gene Quil
Voor zijn composities en fantastische solo’s : Round Trip
Maar eigenlijk zijn al zijn albums wel mooi, ik houd alleen vaak niet zo van de vlakke ritme secties waar hij mee speelde, maar daar kun je door heen luisteren. Hij speelt een moderne variant van bebop en daarbij is een “moderne” ritmesectie die veel initiatief niet altijd de meeste geschikte keuze. Ik speel zelf ook liefst in kleine bezetting met een “dienende” ritmesectie. Voor het totaal is dat misschien niet zo spannend.
Wij zullen hem noit vergeten
Hoi Ric, bedankt voor je comment ! Werner