Foto: Mike van Schoonderwalt
De afgelopen week was er een item in het nieuws over het Wilhelmus, ons Nederlands volkslied. In de 80 jarige Oorlog zou het meer als een strijdlied gediend hebben en was het tempo veel hoger en de tekst gearticuleerder. Om de moraal op te krikken en de strijdlust aan te vuren zeg maar. Tegenwoordig klinkt het Wilhelmus meestal bij officiële gelegenheden en wordt het heel gedragen en waardig gespeeld.
Komende week mag ik op het Koninklijk Conservatorium in Den Haag weer een aantal workshops geven over improvisatie voor aankomende studenten. Met een ontzettend diverse groep van ‘Oude Muziek’ klavecimbel studenten, jazzgitaristen, operazangeressen, sonologen, studenten schoolmuziek, klassieke trombonisten, cellisten, jazz saxofonisten tot drummers moeten we dan samen een muziekstuk maken onder mijn leiding.
O ja, ze komen ook nog eens uit verschillende landen met een eigen cultuur en muziektraditie. Help! Hoe maak je daar nou een geheel van? Daarvoor grijp ik terug op het ‘laatste redmiddel’: improvisatie. Best spannend.
Om koudwatervrees weg te nemen laat ik altijd een paar voorbeelden zien van verschillende muziekstijlen en culturen waarin geïmproviseerd wordt. Een van de voorbeelden die ik dan laat zien en horen is een variatie op het Wilhelmus door kerkorganist Martin Zonnenberg.
Als je goed luistert, dan hoor je dat hij vanuit die hoge Domtoren in Utrecht niet alleen de melodie van het Wilhelmus verbouwt, hij voegt ook stukjes melodie toe. En speelt ook nog eens spannende akkoorden. Ik vind het persoonlijk heel mooi.
Omdat hij helemaal alleen speelt, kan hij zich die enorme vrijheid veroorloven: Improviseren zonder ‘verkeersregels’.
Als je in een band speelt is dat veel lastiger. Dan zijn er regels nodig om een beetje georganiseerd samen te kunnen spelen, tenzij je natuurlijk helemaal vrij improviseert. En die regels hangen trouwens ook af van de muziekstijl waarin je improviseert.
Het meest wordt er geïmproviseerd binnen de jazz. Voor veel muzikanten is jazz heel aantrekkelijk omdat er zo’n vrijheid van uit gaat en het een lekkere manier is zich om heel persoonlijk te kunnen uiten. Maar het is ook ingewikkeld met al die akkoorden en die ‘vervelende’ regeltjes.
Je kent vast mijn boeken waarin ik die complexe materie versimpel en je stap voor stap je laat ontdekken wat de mooiste noten zijn.
In Slim Improviseren 1 ontdek je de vijf basisakkoorden. Aan de hand van populaire modale stukken als onder andere So What, Little Sunflower, Watermelon Man, Maiden Voyage leer je welke noten je het beste kunt spelen op losse akkoorden. Met dit boek leg je de basis om complexere stukken te kunnen spelen.
In Slim Improviseren 2 ontdek je de 5 belangrijkste akkoordverbindingen. Akkoorden staan meestal niet op zichzelf, maar hebben een verband. Met de basis uit deel 1 heb je al zo veel materiaal in je vingers dat je je kunt focussen op het verbinden van akkoorden. Aan de hand van populaire jazz standards als Autumn Leaves, Blue Bossa, Caravan, etc.
Hoewel ik mijn uiterste best heb gedaan om het je zo makkelijk mogelijk te maken met Jip en Janneke taal, stap voor stap opdrachten, een play along pack met te gek klinkende tracks die precies bij de opdrachten passen, heb je misschien toch de behoefte dat iemand het voordoet.
Daarvoor organiseer ik binnenkort weer een aantal leuke events. Wat dacht je van een geheel verzorgd workshopweekend in Duitsland? Saxofonist Roland uit België transformeerde binnen 3 dagen van een afwachtende speler naar iemand die de show stal op de aflsuitende jamsessie. Luister tussen de vrolijk tsjilpende vogeltjes wat hij zegt:
AANBOD NAJAAR 2022
Heb je dat ook als je improviseert? Dat het je meer overkomt dan dat je weet wat je aan het doen bent? Dat een mooie solo een ‘toevalstreffer’ is? Dat hoeft niet!
Wil je ook in korte tijd grip hebben op akkoorden? Meer speelplezier en zelfvertrouwen ervaren? Binnenkort bied ik een aantal mogelijkheden om voor eens en altijd af te rekenen met de misvatting ‘Improviseren dat heb je, of je hebt het niet‘.
1. NIEUW! – Improscan
De GRATIS online improvisatie workshop van 90 minuten. Aan de hand van de 7 belangrijkste uitdagingen bij improviseren krijg je een glashelder beeld waar jouw grootste verbeterpunten liggen. Inclusief meespeeltracks en bladmuziek.
De eerste mogelijkheid is maandag 29 augustus om 19.00 uur. Deelname is helemaal GRATIS. Hier lees je meer en kun je je ook aanmelden.
2. Groepsprogramma’s Modal Jazz en Easy Jazz Standards
Een jaar lang onder mijn hoede. Ontdek stap voor stap het complete verhaal en speel met een live ritmesectie. Meld je aan voor Amsterdam of Eindhoven. We starten in oktober. Hier lees je er alles over.
Normaal is je investering hiervoor 1497 euro. De early bird prijs tot 15 september is 1297 euro, maar als je meedoet met mijn GRATIS online workshop ‘Improscan’ krijg je een nog aantrekkelijker aanbod plus 2 bonussen. Meld je hier aan voor improscan.
3. Lang weekend in Duitsland
Of toch liever een geheel verzorgd weekend in Duitsland, net als Roland? Kijk dan hier.
4. Jamsessie ‘Toots’
Op 11 september houd ik de jamsessie ‘Toots Thielemans‘ met live band. We doen dan een aantal stukken uit de groepsprogramma’s. Inclusief alle bladmuziek, een voorbeeldsolo, oefentracks en een voorbereidende videoles. Meld je hier aan. Er zijn nu nog 4 plekken.
Heb je vragen? Mail me gerust.
Ik wilde je even laten weten dat ik er jaren geleden achter ben gekomen dat je de melodielijn van het Wilhelmus met wat kleine ritmische aanpassingen over het akkoordenschema van St. Thomas van Sonny Rollins kunt spelen. Klinkt bizar maar het klopt aardig.
Interessante opmerking, je komt inderdaad een heel eind met de akkoorden van Saint Thomas. Dank je wel voor je bijdrage!
Hoi Werner,
Weet je dat de big band van het Metropole Orkest een heel swingend arrangement van het Wilhelmus heeft opgenomen met een solo van Leo Janssen? Leuk om te horen!
Verder kan ik iedereen die geïnteresseerd is in SLIM 2 het boek van harte aanbevelen. Hele practische tips, zonder daarbij de achterliggende redenen (noem het theorie) over te slaan. Met heel goede sound tracks voor het analyseren en oefenen van verschillende jazz stanbdards (Autumn Leaves, Summer time, Blue Bossa, Little Sunflower enz.).