Begin deze week overleed saxofonist en componist Benny Golson (1930-2024). Zijn typische hardbop composities The Blues March, I remember Clifford, Along came Betty en Whisper Not zijn uitgegroeid tot jazz standards. Het zijn ontzettend leuke stukken om je skills met improviseren te testen.
In deze vlog nemen we Whisper not onder de loep. Je ontdekt hoe je met maar twee krachtige voorbeeldzinnetjes leuke solo’s kunt spelen.
In de video kun je een opname zien en beluisteren waarin Benny Golson Whisper not speelt, samen met trompettist Freddie Hubbard.
Analyse
Als je de mooiste noten wilt spelen als je over Whisper not improviseert, kun je proberen op je gehoor te vertrouwen. Dat is eigenlijk altijd de beste manier, maar het is best tricky om alleen daarop te koersen. Als je het akkoordenschema ook begrijpt en de structuren doorziet, gaat er een wereld voor je open. Laten we eens kijken naar de bladmuziek* (in de klinkende toonsoort):
*De melodie is iets versimpeld vergeleken met de originele versie
Vorm en toonsoort
Het is belangrijk dat je de vorm houdt als je improviseert. Dan weet je waar je bent in het schema in plaats van dat je maar wat op goed geluk speelt. Een goede truc daarvoor is dat je de melodie in je hoofd meezingt terwijl je improviseert en af en toe laat horen in je solo.
De vorm van Whisper not is AABA, waarbij elke letter acht maten duurt. De bridge is van maat 17-24 (in de bladmuziek letter C). De A-tjes zie je in de bladmuziek met de letters A, B en D. Verder staat Whisper not in C-mineur. Dat zie je onder andere aan de voortekens (3 mollen) bij de sleutel.
De II - V - I verbinding
Als je een beetje bekend bent met akkoordenschema’s van het Real Book dan heb je vast wel eens van de II – V – I verbinding gehoord. Het is de meest karakteristieke en meest voorkomende akkoordverbinding bij jazz-standards. Die II – V – I heb je in majeur en in mineur. In Whisper not zie je de volgende II – V – I verbindingen in mineur:
- Aø – D7b9 – Gm7 (in maat 2, 10, 17-18 en 26)
- Eø – A7b9 – Dm7 (in maat 4, 6, 12, 14, 28 en 30)
- Dø – G7b9 – Cm7 (in maat 23-24)
In maat 21-22 zie je de II – V verbinding Eø – A7b9, maar die lost niet op naar een I, want Dø in maat 23 is zelf weer startpunt van de volgende II – V – I verbinding Dø – G7b9 – Cm7.
Je kunt nu ook begrijpen waarom het best uitdagend is om puur op je gehoor over Whisper not te improviseren: je moet steeds door andere toonsoorten.
Als je genoeg materiaal in je vingers hebt voor deze mineur II – V verbindingen, dan heb je een grote slag geslagen. Nu kun je in de jungle van YouTube duizenden mogelijkheden daarvoor vinden. Zo verdwaal je al gauw in de eindeloze mogelijkheden. In plaats daarvan kun je beter een paar standaardzinnetjes uit je hoofd leren en daarmee gaan variëren.
Die standaardzinnetjes voor de II – V – I verbinding noem ik de ‘gouden formules‘. Het zijn er twee voor majeur en twee voor mineur. Ik heb ze ooit opgepikt door zelf solo’s uit te zoeken van Sonny Rollins, John Coltrane, Charlie Parker (foto) en Chet Baker. Niet de minsten …
De vier gouden formules
Hier heb ik mijn vier gouden formules voor je opgeschreven in de toonsoort C-majeur resp. A-mineur:
Wat heb je hieraan?
Formule 3 en 4 kun je gebruiken in Whisper not, want die zijn voor de II – V in mineur. Alleen … in Whisper not heb je II – V verbindingen van 1 of 2 maten en in andere toonsoorten. Je moet ze dus passend maken en ook nog transponeren. Voor de II – V verbindingen in G-mineur en D-mineur heb ik dat voor je gedaan. Kun je het nu zelf transponeren naar de overgebleven II – V – I verbinding Dø – G7b9 – Cm7 in maat 22 – 25?
Optreden versus oefenen
Bij je optreden, of bij je bandrepetitie wil je natuurlijk liefst ongeremd, spontaan en lekker vanuit je gevoel spelen. Misschien doe je dat ook als je thuis even je instrument pakt. Heerlijk is dat. Maar om met meer zelfvertrouwen te kunnen spelen bij je optreden is het handig als je een paar mooie zinnetjes paraat hebt waarop je moeiteloos terug kunt vallen. Daarvoor moet je oefenen. Maar wat en hoe oefen je dan?
Stappenplan - De schiettent op de kermis
STAP 1. Leer eerst de gouden formules uit je hoofd.
STAP 2. Daarna ga je varianten van de gouden formules uitproberen en de mooiste uit je hoofd leren. Je traint zo behalve je spiergeheugen en motorische vaardigheden ook nog eens je oren. Je kunt dat op je instrument proberen, maar het is systematischer als je jouw varianten opschrijft. Heel ongebruikelijk, maar het werkt wel heel goed.
STAP 3. Als je een paar varianten uit het hoofd kunt spelen, ga je eens een play along track pakken. Probeer dan op de goede plek in het akkoordenschema de II – V verbindingen die jij hebt geoefend te spelen. Het is net als de schiettent op de kermis. Je wacht tot het vogeltje in het vizier komt en dan haal je de trekker op het goede moment over.
HELLUP ...
Daar help ik je trouwens allemaal graag mee in mijn groepsprogramma’s en 1-op-1 lessen. Wil je daar meer over weten? Stuur dan een mailtje naar info@improcircle.nl. Ik kijk er naar uit om ook jou verder te helpen en mooier te laten spelen dan je ooit voor mogelijk had gehouden! Op de pagina https://www.improcircle.nl/testimonials kun je lezen hoe mijn aanpak andere muzikanten zoals jij, verder heeft geholpen.
Voorbeeldsolo
Ik heb een voorbeeldsolo voor je opgenomen waarin ik je laat horen hoe je varianten van de gouden formules van Charlie Parker en Chet Baker kunt toepassen in Whisper not. Herken je ze? Valt het je ook op dat je melodie van Whisper not terug hoort in mijn solo? Dat is ook een goede truc voor een herkenbare solo die je moet onthouden!
GRATIS oefenmateriaal
Wil je mijn voorbeeldsolo uitgeschreven voor jouw instrument GRATIS ontvangen? Dan kun je helemaal de blits maken bij je optreden! En weet je wat zo cool is? Ik heb erbij geschreven welke zinnetjes ik gebruik in mijn solo. Superhandig. Je krijgt bovendien:
- een mp3 oefentrack om het naar hartenlust zelf uit te proberen
- de bladmuziek van Whisper not getransponeerd voor jouw instrument
- de 4 gouden formules getransponeerd voor jouw instrument
Vraag het even aan door onder dit bericht je emailadres als reactie achter te laten. Dan mail ik het binnenkort. Dank je wel en veel speelplezier!
Ha Werner, mooi zeg! Maak graag van je aanbod gebruik! Kun je het me sturen voor zowel alt als tenor? En ik neem snel contact op om les weer te starten. Groet, Titus
Ik mis een opbouw naar een hoogtepunt bij Golson. Dat probeer ikzelf wel, de opname stuur ik je toe. Het Sax geluid zelf spreekt me bovendien niet aan, kortom, ik heb hem wel eens beter horen spelen, sorry
Wat leuk Werner !! Heb al veel beluisterd van hem afgelopen dagen….Graag maak ik van jouw aanbod gebruik om weereens te oefenen met de gouden formules voor een solo-mogelijkheid voor mij eind oktober….zou mooi zijn om iets van hem te kunnen spelen !! Dus Ja, stuur maar voor altsax !
Hartelijke groet Maria Koenraads (Vught )
Wat mooi Werner, ik was al fan, maar nu nog meer!
Groot voorbeeld ben je voor mij. Dank
Hallo Werner. Graag zou ik je solo uitgeschreven ontvangen en de 4 gouden formules.
Bedankt
Ha Werner,
Graag ontvang ik het oefenmateriaal.
Vriendelijke groet,
Jan van den Hoff
graag ontvang ik van u de gratis oefentrack en toebehoren voor mijn altosax
Dag Werner,
Dat lijkt me heel mooi oefenmateriaal. Graag krijg ik dat toegestuurd.
BvD, Mathon Gijsbers van Wijk
Beste Werner. Leerrijke vlog! Zou ik ook jou uitgeschreven solo en bijhorende mp3 oefentrack mogen ontvangen? Mijn instrument is piano.
Hoi Werner, ik ben wel benieuwd naar de voorbeeldsolo, en zou ‘m graag ontvangen. Ik speel tenor & sopraan.
Groet
Johan Gijsman
Alt+Tenorsax
info@janssenadvocatuur.nl
Graag de voorbeeldsolo voor Bb instriument
ric.stokes@gmail.com
Ik zie uw berichten altijd met vreugde tegemoet
Hallo Werner,
Ik zou graag jouw voorbeeldmateriaal ontvangen.
Ik ben geïnteresseerd in jouw oefenmateriaal.
Thanks.
een mp3 oefentrack om het naar hartenlust zelf uit te proberen
de bladmuziek van Whisper not getransponeerd voor jouw instrument
de 4 gouden formules getransponeerd voor jouw instrument
meer dan welkom voor Bb en evt Eb instrument
dank lieve gr sijbrand
ik speel alt saxofoon
Hoi Werner,
Leuk weer zo’n uitgebreide analyse!
Graag ontvang ik het oefenmateriaal voor Bb trompet
Alvast bedankt!
Met hartelijke groet,
Mick
Ik ga het eens proberen.
Dag Werner,
Graag ontvang ik het oefenmateriaal voor een C instrument namelijk mijn c cromatische harmonica
Alvast bedankt,
ilse
Hoi Werner,
Aardig eerbetoon aan Benny Golson, complimenten!
Ja, ik zou graag de uitgeschreven impro van je ontvangen.
Voor Carien als dat kan ook voor piano.
Ik zie er naar uit!
Groetjes
Hans
Hans
Hallo Werner,
Dank je wel voor je inspirerende voorbeeld en leerrijke vlog! Jouw uitgeschreven solo met de bijbehorende mp3 oefentrack en de getransponeerde gouden formule II-V-I zie ik graag tegemoet!
Ik speel een tenorsaxofoon.
Alvast bedankt en tot ziens op de volgende cursusdag!
Hartelijke groet, Neeltje van der Drift
Hoi Werner,
Fijn om de analyse uitgewerkt te zien.
Graag ontvang ik het oefenmateriaal voor alt sax.
Groetjes
Jos Scheepens
Dag Werner,
Graag ontvang ik het oefenmateriaal voor piano.
Bij voorbaat dank en groeten,
Marja Bakker
Hi Werner, ik sluit me bij de bovenstaanden aan en zou ook graag de materialen ontvangen! Groet, Paul Korsten
Hi Werner,
ik sluit me bij de bovenstaanden aan en zou ook graag de materialen ontvangen!
Groet, Paul Korsten
dankjewel Werner,
graag ontvang ik voor de bes klarinet het materiaal wat je hebt.
Wat een leuke blog. stimuleert weer om te oefenen.
grtjs Inge
Beste Werner,
Ja graag oefenmateriaal, leuk.
Groet, Peter van Gent
Beste Werner,
Ja graag oefenmateriaal, leuk
Voor tenor sax
Groet, Peter van Gent
He Werner,
Whisper not blijft 1 van mijn favorieten, wat een mooie nummer. Graag ontvang ik je oefenmateriaal voor tenor.
Groet
Bart
Hoi Werner,
Wat een coole en leerzame post zeg!
Graag ontvang ik de voorbeeld solo voor mij tenor.
super bedankt!!
Groeten Gaya
Hoi Werner,
Dank je voor deze uitwerking en info, je hebt me nu geïnspireerd om deze standard te leren! Zou je me de voorbeeldsolo en oefenmateriaal willen sturen? Alvast dank je. Groet en tot een volgende keer, Jacques
graag wil ik de oefenmateriaal voor bes bugel
Hi Werner,
Heel graag,
Groet,
Jellybee
Mooi Werner mooi beschreven
Ik ga eens even mee stoeien.
Muziek groet Ben.
Hoi Werner,
Leuk. Ik ontvang graag het oefenmateriaal voor Altsax.
Groet, Jan
graag ontvang ik het oefenmateriaal Werner
Tenor trombone. Altijd inspirerend!
Hoi Werner,
Wat een heerlijke blog weer. Ik zou graag het oefenmateriaal ontvangen voor tenorsax. Dankjewel
Hey Werner,
Prachtig stuk die Whisper Not.
Graag de uitgeschreven solo.
Ik ben benieuwd.
Mvg,
Luc Gadeyne
Hi Werner,
Net met Whisper not begonnen. Zie je oefenmateriaal en uitgeschreven solo graag tegemoet. Veel dank!
Dank dat ik nog altijd in jouw e-mail bestand ben ook al ben ik door omstandigheden geen actieve cursist. Toch gaarne het oefenmateriaal voor de altsax.
Groet, John Goossen
super interessant, bedankt werner
Beste Werner,
Wat leuk dat je dit doet. Ik ben ook nog bezig met je cursus.
I remember Clifford is een van mijn favoiete nummers van Benny Golson en ik maak graag gebruik van jhe aanbod.
Is het mogelijk om het voor Alt en Tenor te ontvangen.
Ik ben pas begonnen met tenor en vind dat ook een mooie uitdaging om erbij te hebben.
Met de hartelijke groeten van
Klaas
Hallo Werner
Graag de info voor tenor sax
alvast bedankt